نگاهی به قیمت‌های سنگ‌آهن در جهان

سنگ‌آهن، ماده خام اصلی صنایع فولاد جهان است. آهن در ساخت انواع ماشین‌های سبک و سنگین، کشتی‌ها، راه آهن، پل‌ها، سدها، ساختمان‌سازی، تهیه ادوات جنگی، لوازم خانگی و ساخت کارخانه‌ها به مصرف می‌رسد. 99 درصد از کل مصارف سنگ‌آهن مربوط به صنایع تولید فولاد و چدن می‌شود. 

مصارف دیگر سنگ‌آهن که بسیار ناچیز هستند که از آن جمله می‌توان به مصرف سنگ‌آهن در بتن، استفاده در تولید سیمان، استفاده در گل حفاری، استفاده به عنوان واسطه سنگین در شست‌وشوی زغال‌سنگ و استفاده به عنوان رنگدانه اشاره کرد. 

در کارخانه‌های ذوب آهن، کانسنگ ‌آهن با کک و سنگ آهک مخلوط شده و سپس ذوب می‌‌شود. سنگ آهک دمای ذوب کانسنگ‌ آهن را کاهش داده و کک با اکسیژن کانسنگ تشکیل گازکربنیک را می‌دهد. آهن ذوب شده که حاوی 3 تا 4 درصد کربن است برای مصارف گوناگون استفاده می‌شود. 

کشورهای برزیل، روسیه، استرالیا، اوکراین و چین بیشترین میزان ذخایر محتوای فلز آهن دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. آهن که در میان فلزات بیشترین مصرف را دارد، 95 درصد ذخیره فلزی تولید شده، در تمام دنیا را به خود اختصاص می‌دهد و بنیان تمدن امروزی را تشکیل می‌دهد. دلیل این موضوع نیز فراوانی، سهولت، قیمت کم و استحکام زیاد آن است. 


قیمت سنگ‌آهن 

استرالیا بزرگ‌ترین صادرکننده سنگ‌آهن در جهان است. در روزهای گذشته کارشناسان صنایع معدنی استرالیا اعلام کردند که قیمت‌ها به دلیل رشد اندک تقاضا در چین، بزرگ‌ترین خریدار سنگ‌آهن در جهان، در مقایسه با سال گذشته احتمالا تا 11 درصد کاهش خواهند داشت. 

همچنین کمیته اقتصادی منابع و انرژی استرالیا در گزارش اخیر خود اعلام کرده که در سال 2012 میانگین قیمت مواد اولیه مورد نیاز فولادسازی به ازای هر تن بالغ بر 136 دلار است، این در حالی است که این میزان در سال گذشته نزدیک به 153 دلار بوده و در ماه مارس سال 2012 بالغ بر 140 دلار شده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که میانگین کل صادرات سنگ‌آهن صادراتی استرالیا در سال 2012 بالغ بر 479 میلیون تن خواهد بود که بنا بر پیش‌بینی‌ها این میزان در ماه مارس به 493 میلیون تن می‌رسد. 

با توجه به این‌که روند توسعه اقتصادی در چین به پایین‌ترین سطح خود از سال 2009 میلادی رسیده و از طرف دیگر بحران بدهی‌های مالی کشورهای اروپایی تاثیرات خود را روی رشد جهانی گذاشتند، قیمت‌های سنگ‌آهن در سال جاری با یک افت 2/2 درصدی مواجه شد. شرکت بی‌اچ‌پی بیلیتون (BHP) بزرگ‌ترین شرکت فعال در زمینه مواد معدنی در جهان، در ماه ژوئن اعلام کرد که بحران بدهی‌های مالی و روند اقتصادی ناپایدار در جهان تاثیرات قابل‌توجهی را روی میزان تقاضای مواد معدنی در کوتاه‌مدت خواهد گذاشت، همچنین در اظهار نظر دیگری لاکشمی میتال مدیر موفق شرکت آرسلورمیتال بزرگ‌ترین فولادساز دنیا در سال‌های اخیر، اعلام کرد که میزان تقاضای فولاد تا پایان یافتن بحران اقتصادی جهانی، با بهبود قابل‌توجهی مواجه نخواهد شد. 

یکی از تحلیلگران استرالیا اعتقاد دارد که این رکود کماکان پابرجا خواهد بود و قیمت‌ها و تغییر در روند آنها کاملا ناپایدار بوده و مجددا به سطوح قبلی باز خواهند گشت، همچنین این تحلیلگر پیش‌بینی می‌کند روند اقتصادی کشور چین نیز به کندی حرکت کرده، اما آنها در حال حاضر نیز نیازمند حجم بالایی از سنگ‌آهن هستند. 

اما بر اساس یک پیش‌بینی میانه رو توسط 15 اقتصاددان در نشریه بلومبرگ در ماه جاری، چین در سال 2012 بالغ بر 2/8 درصد افزایش تقاضا را خواهد داشت، در حالی‌که میزان رشد در سال 2010 بالغ بر 4/8 درصد بوده، همچنین آمارهای و اطلاعات دولت چین نشان می‌دهد که رشد تولید ناخالص ملی این کشور نیز در سه ماهه چهارم سال 2012 با رکود مواجه خواهد شد و برای سه ماهه نخست سال آینده به 1/8 درصد کاهش خواهد یافت. 


میزان تقاضا برای واردات سنگ‌آهن 

پیش‌بینی‌ها حاکی از قیمت‌های پایین‌تر سنگ‌آهن است که ناشی از افزایش عرضه سنگ‌آهن توسط کشورهای استرالیا و برزیل و همچنین تعدیل رشد واردات این ماده معدنی در جهان است. به دلیل روند رو به کاهش اقتصاد جهانی، پیش‌بینی می‌شود که میزان مصرف فولاد چین در سال جاری به 648 میلیون تن برسد و این در حالی است که میزان پیش‌بینی شده در ماه مارس بالغ بر 657 میلیون تن بوده است. 

برخی از فعالان بازار، افت قیمت سنگ‌آهن به 100 دلار یا حتی پایین‌تر از آن را بعید نمی‌دانند که آخرین بار سال 2009 مشاهده شده، ضمن ‌این‌که عرضه برزیل و استرالیا رو به بالا و در مقابل تقاضای چین نزولی شده است. 

موسسه HSBC Holding Plc در هفته جاری میزان افت چین را از 6/8 درصد به 4/8 درصد تخمین زد. این امر به دنبال افت سهام شرکت Citagroup Inc. است که انتظار می‌رود تحت تاثیر فعالیت‌های کم جان داخلی در سه ماهه دوم و تضعیف بیشتر میزان تقاضا در کشورهای اروپایی تا 8/7 درصد نیز کاهش یابد. این در حالی است که شرکت تجاری aiwa Securities Group Inc. که یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه خدمات فراگیر تجاری در آسیا است با رشد 3/8 درصدی مواجه می‌‌شود. 

همچنین هفته گذشته، دومین اقتصاد بزرگ جهان اعلام کرد که یک مسیر سختگیرانه را برای حفظ روند توسعه خود آغاز کرده است. بانک مرکزی این کشور نیز در روز هفتم ژوئن خبر از کاهش نرخ بهره بانکی برای اولین بار از سال 2008 میلادی داد و کمیته برنامه‌ریزی اقتصادی این کشور نیز خبر از اجرای مصوبه‌های پروژه‌های تجاری در آینده نزدیک داد. 


صادرات سنگ‌آهن 

در سال 2010 میزان صادرات سنگ‌آهن توسط 15 کشور بزرگ صادر‌کننده این محصول برای اولین بار به یک میلیارد تن رسید که بالاترین میزان در سال‌های اخیر است. میزان کل صادرات سنگ‌آهن در سال 2010 با وجود افت یک درصدی در میزان واردات سنگ‌آهن چین، بالغ بر 12 درصد بالاتر از سطوح سال 2009 بود. 

در سال 2011 میزان صادرات سنگ‌آهن در جهان با 11 درصد افزایش مواجه شد و به 687 میلیون تن رسید که ناشی از افزایش 5 درصدی واردات سنگ‌آهن چین است که سرعت بیشتری را در مقایسه با رشد تولید داخلی فولاد خام این کشور به خود گرفت. از بزرگ‌ترین صادرکنندگان سنگ‌آهن در جهان تنها کشور هند به دلیل افزایش تعرفه‌های سنگ‌آهن با کاهش در میزان صادرات مواجه شد. 


چشم‌انداز کوتاه‌مدت 

گزارش‌های اخیر که نشان‌دهنده یک نرخ رشد کمتر از میزان مورد انتظار در چین هستند، نگرانی‌های کلیدی برای چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار سنگ‌آهن هستند. میزان رشد اقتصادی چین در سال 2012 احتمالا به 9/7 درصد خواهد رسید و این میزان در ماه مارس بالغ بر 2/8 درصد تخمین زده می‌شود. 

بنا بر گزارش HSBC وضعیت صنعتی چین احتمالا در ماه ژوئن با رکود مواجه خواهد شد و در ماه می‌ نیز ارزش ملک در این کشور به پایین‌ترین مقدار خود در ماه‌های گذشته خواهد رسید. 

بر اساس گزارش کارشناسان شرکت لندنی کلارکسون که بزرگ‌ترین شرکت حمل دریایی در سطح جهان است، پیش‌بینی می‌شود که میزان واردات سنگ‌آهن چین در سال جاری تا 8 درصد افزایش یابد. این در حالی است که در سال 2011 واردات سنگ‌آهن در این کشور با یک افت 10 درصدی در مقایسه با سال 2010 مواجه شد. آمار و ارقام گمرکی نشان می‌دهند که در ماه می ‌میزان کل حمل و نقل سنگ‌آهن در بنادر چین بالغ بر 8/63 میلیون تن بوده که اولین افزایش بعد از گذشت سه ماه است، اما بنابر گزارش انجمن جهانی فولاد، فولادسازان چینی در ماه گذشته بالغ بر 2/61 میلیون تن فولاد تولید کردند که 1/1 درصد بالاتر از میزان تولید در ماه آوریل است. 

اما انجمن آهن و فولاد چین در ماه ژوئن اعلام کرد که انتظار می‌رود که میزان تولید سالانه چین که تقریبا نیمی از کل تولید فولاد جهان را به خود اختصاص داده، تا انتهای سال 2012 به 700 میلیون تن خواهد رسید. در این صورت افزایش 5/2 درصدی را در مقایسه با سال 2011 خواهد داشت که کمترین افزایش سالانه از سال 2008 میلادی است. 

بنا بر گزارش کارشناسان چینی، قیمت کلاف نورد گرم که یک محصول معیار برای صنعت فولاد است، در ماه ژوئن بعد از 10 هفته به 146/4 یوآن کاهش یافت. با وجود کاهش تقاضای فولاد در هفته‌های اخیر، حجم تولید این محصول در چین که بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده آن در جهان محسوب می‌شود هنوز کاهش نیافته و ظاهرا فولادسازان چینی در حال حاضر به حاشیه سود کمی قانع شده‌اند و قصد ندارند با کاهش تولید، بازار خود را در اختیار سایر شرکت‌ها قرار دهند. با این حال بر اساس آمارهای معاملاتی بازار شانگهای، بهای میلگرد فولادی در یک سال اخیر بیش از یک درصد کاهش یافته و اگر در ادامه سال بهای این محصول افزایش نیابد نمی‌توان چندان به ادامه روند صعودی قیمت سنگ‌آهن خوشبین بود. 

قابل ذکر است که پیش‌بینی‌های مربوط به قیمت فوب سنگ‌آهن با عیار 62 درصد است. بنا بر گزارش کارشناسان شرکت The Steel Index، میزان صادرات سنگ‌آهن با عیار مذکور در اوایل ماه ژوئن به بندر تیانجین تا 2/1 درصد کاهش یافت و به 40/135 دلار در هر تن خشک رسید. سنگ‌آهن مذکور به واحد تن خشک یا متریک تن با کمترین میزان رطوبت در نظر گرفته شده است. در میزان رطوبت بندر تیانجین بالغ بر 8 درصد تا 10 درصد از وزن کل سنگ‌آهن را تشکیل می‌دهد.



کمال‌الدین غفوری
منبع: bloomberg.net